سیکل تجاری- سیاسی: مورد مطالعه دولت‌های سید محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای سیاستگذاری عمومی و هیئت علمی دانشگاه آزاد آبادان

2 گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

چکیده

عموماً استدلال می‌شود که دولت‌های حاکم با تأثیرگذاری در اقتصاد کلان، زمینه انتخاب مجدد خود را از طریق انتخابات فراهم می‌کنند؛ موضوعی که ذیل مفهوم سیکل تجاری- سیاسی نمود پیدا می‌کند. بدین‌سان، مقاله پیش‌رو تلاش می‌کند تا در مطالعه‌ای موردی، سیاست‌ها و اقدامات سید محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد را از منظر سیکل تجاری- سیاسی مورد تشریح قرار دهد. از این رو، مقاله حاضر درصدد ارزیابی چرایی روی‌کار آمدن و انتخاب مجدد دولت‌های سید محمد خاتمی (1380) ومحمود احمدی‌نژاد (1388) است. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی شامل کتاب‌ها، مقالات تخصصی و اینترنت بوده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، دولت‌های موردمطالعه از طریق سیاست‌های انبساطی پولی و مالی، زمینه تغییر در متغیرهای اقتصادی را فراهم آوردند که به عرصه‌ای برای جلب آراء مردم و پیروزی در انتخابات تعین یافت. 

کلیدواژه‌ها


اخوان کاظمی، بهرام (1388)، «گفتمان عدالت در دولت نهم»، معرفت سیاسی، شماره 2.
امامی میبدی، مریم و سعید دایی کریم زاده(1392)، «ارتباط تورم و رشد اقتصادی با کسری بودجه عمومی»، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 75.
امینی، پرویز (1389)، جامعه شناسی دوم خرداد، دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در آینه واقعیت، تهران: نشر ساقی.
اونیل، پاتریک (1391)، مبانی سیاست تطبیقی (نظام‌های سیاسی تطبیقی)، ترجمه سعید میرترابی، تهران: قومس.
آموزگار، جهانگیر (1380)، «ارزیابی کارنامه اصلاحات خاتمی: دوره نخست: 1379-1376»، ایران نامه، شماره 76.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1387)، عملکرد بودجه عمومی دولت طی سال‌های 1386-1381، اداره بررسیها و سیاست‌های اقتصادی دایره مالی،
بهادری، فاطمه (1391)، «مقایسه عملکرد دوره نخست سه دولت هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد در بخش»، قابل‌دسترس در: http://top-news.blogsky.com
پورکاظمی، محمدحسین و همکاران،(1386) «سیکل‌های تجاری سیاسی (مطالعه موردی کشور ایران)»، فصلنامه اقتصاد مقداری، شماره 15.
پورکاظمی، محمدحسین و همکاران (1393)، «اقتصاد سیاسی ایران در دوره دولت نهم با استفاده از نظریه بازی‌ها»، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 106.
جمشیدزاده، طاهر (1393)، «نفت، ابزار پیشبرد سیاست‌های دولت احمدی‌نژاد، عصر کیمیاگری»، ماهنامه تخصصی حوزه انرژی، شماره 37.
جهان یراینی، پروانه و همکاران (1386)، «روند نرخ تورم طی سال‌های اخیر، علت شناسی و ارائه راهکارهای اجرایی مقابله با آن»، دوماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، سال هفتم، شماره 75-76.
حاتمی، عباس (1387)، «دولت و اقتصاد در ایران پس از انقلاب: تأثیر سیاست‌های بازتوزیعی بر جدال‌های هرمنوتیکی، طبقاتی و پیدایش دولت غیریکپارچه در ایران»، فصلنامه سیاست، دوره 38، شماره 2.
حاتمی، عباس (1388)، «سیکل تجاری سیاسی: استدلال‌هایی سیاسی برای بی ثباتی‌های اقتصادی»، دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری، شماره 7.
حاتمی، عباس و فرزاد کلاته (1393)، «دولت در پیرامون و پیرامون در دولت؛ سندروم‌های در هم تنیدگی اقتصاد، سیاست و اجتماع»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 63.
خانی آرانی، الهه (1390)، دهمین انتخابات ریاست جمهوری در ایران و انقلاب رنگی، تهران: ساحل اندیشه تهران.
دادگر، یدالله و همکاران (1387)، «تأثیر سیاست‌های مالی و تکانه‌های قیمت بنزین بر توزیع درآمد و رفاه در ایران»، مجله رفاه اجتماعی، شماره 28.
درویشی، باقر (1385)، «برآورد درآمد دولت از سرکوب مالی در طی سه برنامه توسعه (اقتصاد ایران دوره 83 – 1368)»، مجله اقتصاد مقداری، دوره سوم، شماره 1.
ذاکری شاندیزی، مجتبی (1389)، دکتر محمود احمدی‌نژاد اصولگرای واقعی، تهران: زعیم.
روزنامه ایران 1392، «کدام دولت رکورددار رشد نقدینگی است؟» شماره 5426، قابل‌دسترس در: www.magiran.com/npview.asp?ID=2786386
صابر، هدی (1387)، «آب‌پاش پر سوراخ (نظری به‌مواجهه دولت احمدی‌نژاد با منابع مالی کشور)»، دوماهنامه چشم‌انداز ایران، شماره 49.
صوفی مجید پور، مسعود (1385)، «نظام بودجه‌ریزی دولت خاتمی در بوته نقد»، مجله گفتگو، شماره 47.
ضیایی بیگدلی، محمدتقی و همکاران (1386)، «آمارنامه اقتصادی 1383-1353»، پژوهشکده امور اقتصادی.
طیب نیا، علی (1392)، «دولت نهم و دهم اشتباه دهه ۵۰ را تکرار کرد»، روزنامه شرق، قابل‌دسترس در: http://www.sharghdaily.ir/Default.aspx?NPN_Id=185&PageNO=5
عبدی، مهدی و حسین دری نوگورانی (1394)، «سنجش تطبیقی ریسک اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های 1390-1380»، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 82.
علی بابایی، داود (1394)، تاریخ هشت‌ساله ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، جلد دوم: حوادث سال 1385، تهران: امید فردا.
عیسی زاده، سعید و محمد کمرهای (1391)، «رابطه رشد اقتصادی با سرکوب مالی و عمق مالی در ایران»، ماهنامه بانک و اقتصاد، شماره 120.
قاسمی، محمد (1383)، «رئیس‌جمهور و چالشی به نام بودجه‌ریزی در ایران»، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 46.
کمیجانی، اکبر و فائزه مشهدی احمد (1391)، «سیاست‌های پولی و تأثیر آن بر رشد اقتصادی؛ با تأکید بر نرخ سود بانکی در ایران»، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 101.
کمیجانی، اکبر و همکاران (1393)، «برآورد مدل جدیدی از سیکل‌های تجاری- سیاسی: موردمطالعه ایران»، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 71.
گرجی، ابراهیم و علیرضا اقبالی (1388)، «بررسی و برآورد سیکل‌های تجاری در اقتصاد ایران»، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 33.
گرجی، ابراهیم و علیرضا اقبالی (1388)، «بررسی یک اقتصاد رانتی با تأکید بر سیکل‌های تجاری سیاسی: یک تحلیل تئوریک»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 23.
محمدی سلیمانی، سلمان (1392)، «عملکرد اقتصادی سه دولت هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد»، پایگاه خبری تحلیلی دقیانوس، قابل‌دسترس در: http://www.daqianus.com /
محمدی، حمید و همکاران (1391)، «اثرات سیاسی مالی دولت بر اقتصاد ایران با تأکید بر سیاست‌های ارزی کاربرد الگوهای عمومی قابل‌محاسبه»، مجله رفاه اجتماعی، شماره 47.
مسعود نیا، حسین و همکاران (1393)، «تحریم اقتصادی؛ فرصت‌ها و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در تأمین منافع ملی»، فصلنامه راهبرد اقتصادی، شماره 11.
مرکز آمار ایران
یزدان پناه، محمد (1385)، «فرازوفرودهای 85: ایران 85 چگونه بود؟»، مجله گزارش، شماره 184 و 185.
منابع اینترنتی
http://www.tebyan.net/weblog/smahdavi1371
http://puyesh.net/fa/news/628