بازاندیشی سیاستی در نظریات و الگوهای آینده‌نگر، مناسب چشم‌انداز تمدنی انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه سیاست گذاری فرهنگی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم

2 گروه فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(ع)

3 گروه آینده پژوهی، دانشگاه امام حسین(ع)

4 استادیار علوم سیاسی دانشگاه پیام نور و رئیس دانشگاه پیام نور لواسانات

چکیده

انقلاب اسلامی ایران فراتر از یک انقلاب نسلی و مقطعی، به عنوان انقلابی پیوسته و تعالی‏یابنده با چشم‏انداز تمدنی مطالعه شود. مطالعه آینده فرهنگی_تمدنی انقلاب اسلامی، نیازمند نظریات و الگوهای مناسب آینده‌نگری می‌باشد و استفاده از نظریات و الگوهای آینده‌پژوهی مدرن، بدون توجه به ماهیت فرهنگی و تمدنی آنها، نتایج مطلوبی نخواهد داشت. بازشناخت آینده‌پژوهی مدرن بازاندیشی سیاستی به منظور تعریف بایسته‏های آینده‌پژوهی فرهنگی_تمدنی انقلاب اسلامی ضروری می‏نماید. مطالعه سیر تطور فرارشته آینده‌پژوهی و نظریات بنیادی آینده‌نگر غربی در نیمه دوم قرن بیستم، ماهیت فرهنگی_تمدنی این فرارشته و کارکرد نجات­‌بخشی آن را، برای گذار مدرنیته از نظریات پساتجددی نشان می­دهد. آینده­پژوهی مدرن توانست با استخدام نظریات جهانی‏­سازی، در یک فرآیند تأخیری و انتقالی، چشم‏انداز امیدبخشی را برای مدرنیته فراهم آورد و شرایط بحرانی آن‏را، از حوزه درون تمدنی غرب به حوزه بین تمدنی ارجاع ­دهد. بازخوانی سویه تهاجمی این فرآیند انتقالی نسبت به انقلاب اسلامی، به فهم بهتر جایگاه انقلاب در گستره پارادایم نوین فرهنگی-تمدنی حاکم بر نظام جهانی منجر می‌شود و با تاکید بر ظرفیت و چشم‌انداز فرهنگی-تمدنی انقلاب اسلامی، ضرورت بازاندیشی سیاستی در نظریه‌ها و الگوهای آینده‌نگر انقلاب اسلامی را ایجاب می‌کند.

کلیدواژه‌ها


. امیری، مجتبی (1384)، نظریه برخورد تمدن‌ها: هانتینگتون و منتقدانش، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ ششم.
خزایی، سعید(1390)آینده‌پژوهی مدرن و علم الانتظار، برسی تطبیقی آموزه‌ها و مبانی روش شناختی، پایگاه اینترنتی: www.ivaf.ir
حاجیانی، ابراهیم(1390) مبانی، اصول و روشهای آینده­پژوهی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)
ذوالفقارزاده، محمد مهدی(1389) درآمدی بر مدیریت صالحین(رویکردی آینده‌نگر)، تهران: دانشگاه امام صادق ع
سلیمی، حسین(1384) مقدمه بر کتاب آینده پسا انسانی ما، در: فوکویاما، فرانسیس، مؤسسه انتشاراتی ایران
شایگان، داریوش(1386) افسون زدگی جدید، هویت چهل تکه و تفکر سیار، ترجمه: ولیانی، فاطمه، نشر و پژوهش فروزان روز
عاملی، سعید رضا(1390)میراث تمدنی ایران، ج2، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
عاملی، سعید رضا(1388) تمدن سازی علوم انسانی: تحول در مفهوم تمدن و بازخوانی «ما»ی ایرانی، در: خورسندی طاسکوه، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
کاستلز، مانوئل(1384) عصر اطلاعات، ج2، ترجمه: علیقلیان، احد، نشر طرح نو
کچویان، حسین(1386)نظریه‌های جهانی شدن: پیامد چالش‌های فرهنگ و دین، تهران، نشر نی، چاپ اول
کچویان، حسین(1387) نظریه‌های جهانی شدن و دین؛ مطالعه انتقادی، تهران، نشرنی، چاپ دوم
محمودی بختیاری، علیقلی، (1358)، زمینه فرهنگ و تمدن ایران، تهران: چاپ افست.
مطهری نژاد، سید مجید، همایون، محمد هادی، خزایی، سعید( 1394) بازتعریف هستی­شناختی و معرفت­شناختی مناسب انقلاب اسلامی در گذار از مدرنیته اسلامی به سوی تمدن زمینه­ساز، فصلنامه علمی-پژوهشی مشرق موعود، شماره سی و چهارم
لوئیس، برنارد( 1381) برخورد فرهنگ ها، ترجمه شیخ زادگان، نادر، نشر مرکز
والرشتاین، ایمانوئل(1384) سیاست و فرهنگ در نظام متحول جهانی، نشر نی
هانتر، شیرین(1380) آینده اسلام و غرب، ترجمه: مجد، همایون، نشر و پژوهش فروزان روز
لوئیس، برنارد، 1381، برخورد فرهنگ ها، ترجمه شیخ زادگان، نادر، نشر مرکز(Cultures in Conflict)
هانتینگتون،( 1387)، نظریه برخورد تمدن ها، ترجمه: حمید رفیعی، محمد علی، دفتر پژوهش‌های فرهنگی
هانتینگتون و منتقدانش،( 1384)، نظریه برخورد تمدن ها، ترجمه و ویراسته: امیری، مجتبی، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ ششم
Ajami, Fouad(Sep/Oct,1993). The Summoning, Foreign Affairs.
Bamyeh, M, A. (2000). The Ends of Globalization, Menneapolis & London: University of Minnesota Press.
Couloumbis, Theodore A. & Verimis, Thanos.(1994). In search of new Barbarians, Mediterranean Quarterly.
Harries, Owen(1994). Power and Civilization, National Interest.
Huntington, Samule,( Summer, 1993).The Clash of Civilizathons, in Foreign Affairs.
Jabreen, Yosef (2015) The emerging Islamic State: Terror, territoriality, and theagenda of social transformation, Urban Planning and Politics, Faculty of Architectureand Town Planning, Technion – Israel Institute of Technology, 33855 Haifa.
Katagiri, Noriyuki(2015) ISIL, insurgent strategies for statehood, and the challengefor security studies, small wars & Insurgencies, Vol.26, No.3, pp. 542-556.
Kfir, Isaac (2015) Social Identity Group and Human (In) Security: The case of Islamic (ISIL), Studies in Conflict & Terrorism, PP. 233-252.
Lyon,D. (1999). Postmodernity. Open University Press.
Gill, S.( 2002). Constitutionalizing Inequality and the Clash of Globalizations, in International Studies Review, Vol. 4(2).
Goldman, Russell,(7September, 2010) Who Is Terry Jones? Pastor Behind Burn a Koran Day, ABC News.
Freeman, Colin (2014) Meet Abu Bakr al-Boghdadi, al-Qaeda's new poster boy forthe Middle East, Januarry 13.
Fukuyama, Fransis( 1992). The End of History and Last Man, New York, Priofle Book.
Mahbubani, Kishore. (1993). The Dangers of Decadence, Foreign Affairs, vol. 72, No. 4
Sardar, Z. (1999). Development and the Locations of Eurocentrism. Critical development theory: Contributions to a new paradigm, 44-62
Slaughter, Richard A. (2002). Futures studies as a civilizational catalyst,Futures 34.
Schneider, Susan C & Barsoux. Jean-Louis(1997). Managing Across Cultures, Prentice Hall Europe.
Taylor, P.( 1999). Mode rnities. Cambridge: Polity Press.
Wilber, K.( 2000). The integral vision: body, mind, soul and spirit in self, culture and nature. Unpublished manuscript. Boulder, CO.
Huntington, Samule, Summer, 1993, "The Clash of Civilizathons", in Foreign Affairs
Gill, S. 2002, Constitutionalizing Inequality and the Clash of Globalizations, in International Studies Review, Vol. 4(2).
-Alvin and Heidi Taffler, "Creating a New Civilization: The Politics of the Thrid Waves", Atlanta: The Progress & Freedom Foundation, 1994