رویکردهای موجود پیرامون آینده تعامل جمهوری اسلامی ایران با اخوان المسلمین و راهبرد آینده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

2 گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

چکیده

 بعد از تحولات عربی 2011 و به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در مصر، این جنبش مواضع متضادی در قبال ج.ا.ایران و سیاستهای منطقه‌ای آن اتخاذ نمود. این مساله باعث شد تا بین برخی از مجامع سیاسی وآکادمیک ایران، رویکردهای متفاوتی در خصوص استمرار و یا تجدید نظر در تعاملات آینده با اخوان المسلمین شکل بگیرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی ، در پی پاسخ به این سوال است که چه رویکردهایی در خصوص آینده تعاملات جمهوری اسلامی با اخوان المسلمین وجود دارد و راهبرد آینده چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد سه رویکرد اصلی را در این خصوص می‌توان شناسایی کرد: 1. رویکرد آرمانگرایان  2. رویکرد ملی گرایی منفعت محور 3. رویکرد تلفیق منافع ملی با مصالح اسلامی. مقاله حاضر با توجه به رویکرد سوم به عنوان رویکردی منطبق با شرایط موجود، راهبرد "امتناع دولت، استمرار نهضت" را به عنوان راهبرد آینده تعامل با اخوان المسلمین پیشنهاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها


ابوعمار،2017، «چرا اخوانی‌های مصر در حکومتداری ناکام اند؟«، قابل دسترسی در:http://www.khorshed.org
امام خمینی(1357). بیانات امام خمینی در مورد مأموریت شاه برای اجرای طرح‌های استعماری اقتصادی ـ فرهنگی» صحیفه نور، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، بی‌ت،جلد 2، 20/7/1357.
امانی، مجتبی(1396). روابط ایران و اخوان المسلمین، نشست تخصصی، موسسه مطالعات اندیشه سازان نور، 18 مهر 1396.
امرایی، حمزه(1383). انقلاب اسلامی و جنبش‌های اسلامی معاصر، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
الاهرام الیومی(1392). اخوان المسلمین در میانه سلفیت وصوفی گری، ترجمه سامان اقدامی، 26/1/1392، قابل دسترسی در:  
پرندوش، پویا(1396). منطق و الگوی رفتاری جمهوری اسلامی ایران در بازسازی رابطه با اخوان‌المسلمین، تهران: موسسه مطالعات اندیشه سازان نور، شماره 20، 13  اسفند 1396.
خاشقچی، جمال(1391). ایران و اخوان رقیب هم می‌شوند؟، دیپلماسی ایرانی به نقل از الحیات، 26/8/1391.
خامه‌یار، عباس(1390). ایران و اخوان‌المسلمین عوامل همگرایی و واگرایی، : تهران: موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
دیپلماسی ایرانی(1391). «مرسی اعراب را بر ایران ترجیح می‌دهد»، دیپلماسی ایرانی به نقل از گلف نیوز،(15مهر1391) قابل دسترسی در:      http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1907625
رمضانی، روح ا...،1381، چارچوب تحلیلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی،1381.
روزنا، جیمز،1384، آشوب در سیاست جهان، ترجمه علیرضا طیب، تهران: روزنه، چاپ اول.
سلطانی فرد، محمدحسین(1386)، ریشه‌ها وتاریخچه اصولگرایی در مصر، تهران، مرکزچاپ و انتشارات وزارت امورخارجه .
سید افقهی، هادی(1396). روابط ایران و اخوان المسلمین، نشست تخصصی، موسسسه مطالعات اندیشه سازان نور، 16/8/1396.
صبحی، محمود(1991). نظریة الامامه لدی الشیعه الاثنی عشریه، بیروت: دارالنهضه العربیه.
صبوری، ضیاءالدین،‌ بردبار، احمدرضا، عالیشاهی،‌‌‌عبدالرضا،1394، «انـقلاب‌ نافرجام ٢٠١٢ مصر، نگرشی بر پارادوکس‌های اخوان المسلمین در نظر و عمل»، مطالعات سیاسی جهان اسلام، بهار 1394، شماره 13.
صفوی، سید سلمان(1392). ضرورت بازسازی سیاست خارجی ایران در سایه بهار عربی،  مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC، 12/5/1392.
غلامی، طهمورث(1391). روابط ایران و دنیای عرب در پرتو بهار عربی و یا بیداری اسلامی، مرکز بین المللی مطالعات صلح،  19/10/1391.
فرزین نیا،زیبا،1374، «قدرت و سیاست خارجی جمهوری اسامی ایران: بازشناسی عناصر قدرت»، مجله سیاست خارجی، سال نهم، شماره 1، بهار 1374.
فوزی، یحیی، پایاب، بهروز(1390). مقایسه تطبیقی اشتراکات و افتراقات اندیشه سیاسی جنبش اسلامی سنی اخوان المسلمین در مصر و جنبش اسلامی شیعی در ایران، فصلنامه شیعه شناسی، سال نهم، شماره 36، زمستان 1390.
فوزی،یحیی(1389). گونه شناسی فکری جنبش‌های اسلامی معاصر و پیامدهای سیاسی - امنیتی آن در جهان اسلام، مطالعات راهبردی، زمستان 1389 ، شماره 50 ، صص 153 – 174.
مسجدجامعی، محمد(135). زمینه‌های تفکر سیاسی در قلمرو تشیع و تسنن، قم: ادیان.
مظفر، محمد رضا(1380). عقائید الامامیه، قم: مرکز الابحاث العقائدیه.
موسسه مطالعات اندیشه سازان نور(1396). بازسازی رابطه ایران و اخوان‌المسلمین، صورتجلسه دوم و پنجم کارگروه اندیشه، آبان و آذر 1396.
موسوی، سید نظام الدین(1391). تاثیر انقلاب‌های عربی بر رقابت منطقه‌ای عربستان سعودی با ایران، خبرگزاری فارس. 24/11/1391.
میرزایی(الف)،حسین(1396). روابط ایران و اخوان المسلمین، مصاحبه، موسسه مطالعات اندیشه سازان نور، 2/8/1396.
میرزایی(ب)، حسین(1396). روابط ایران و اخوان المسلمین، نشست تخصی، موسسسه مطالعات اندیشه سازان نور، 18/7/1396.
نخعی، هادی(1376). توافق و تزاحم منافع ملی و مصالح اسلامی، تهران: وزارت خارجه.
Carnegie Middle East Center (2012). Group of Friends of the Syrian People: 1st Conference: ,Carnegie Middle East Center , May 01, 2012, Available at: http://carnegie-mec.org/diwan/48418?lang=en
HAARETZ, 2013, Four reasons why Israel may miss Morsi after all, HAARETZ, 3 July 2013. Retrieved 4 July 2013.
Hope, Bradley(2012). Egypt’s Morsi to visit Saudi Arabia in bid for aid, July 10, 2012, the National, Available at: https://www.thenational.ae/uae/egypt-s-morsi-to-visit-saudi-arabia-in-bid-for-aid-1.357943
Pargoo, Mahmoud(2017). Iran And The Muslim Brotherhood: Frenemies? July 12, 2017, Available at: https://lobelog.com/iran-and-the-muslim-brotherhood-frenemies/