نقش معنویت گرایی دینی بر سبک زندگی سیاسی در انقلاب اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگده علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

معنویت­گرایی دینی، همواره در ارتباط موّثر با زندگی انسان­ها عموماً و زندگی سیاسی آن­ها خصوصاً بوده است. اما این واقعیت در عصر رواج سکولاریسم به چالش کشیده شده است و لذا نیازمند تبیین علمی دقیق برای دفاع از حیات عملی خود که با انقلاب اسلامی ایران توانی دوباره یافته است، می­باشد. نوشتار پیش­رو در پاسخ به پرسش از امکان نقش­آفرینی معنویت­گرایی دینی بر سبک زندگی سیاسی، با تحلیل مفاهیم معنویت‌گرایی، سبک زندگی و سیاست بر مبنای روش تحلیل محتوای کیفی و در چارچوب الگوی سبدهای سه گانه باورها، گرایش‌ها و رفتارها نشان داده است که معنویت­گرایی دینی به مثابه گرایش و تلاش­ در مسیر و چارچوب اعتبار شده از سوی دین، عاملی برای تحقق نوعی از سبک زندگی سیاسی است که نهایتاً نفوس انسانی را از زندگی نارس، زودگذر و بازیگون مادی به حیات اصیل، جاودان و حقیقی معنوی می­رساند. لذا تنها آن نوع سبک زندگی سیاسی مورد پذیرش می­باشد که در ورای ظواهر اعتباری خود برخوردار از حقایق وجودی باشد.

کلیدواژه‌ها


اشتراوس، لویی (1381) فلسفه سیاسی چیست؟، ترجمه فرهنگ رجایی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
براون، کالین (1375)، فلسفه و ایمان مسیحی، ترجمه طاطه وس میکائیلیان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
برزگر، ابراهیم (1389) «ساختار فهم اندیشه سیاسی»،  فصلنامه دانش سیاسی،  شماره 12، صص 43-72.
تمیمی آمُدی، عبدالواحد بن محمد (1385) غرر الحکم و درر الکلم، ترجمه محسن موسوی، قم: دارالحدیث،  چاپ دوم.
جوادی آملی، عبدالله (1375) عرفان و حماسه، بی­جا: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
خالقی، احمد (1385) قدرت، زبان، زندگی روزمره، تهران: گام نو، چاپ دوم.
خمینی، روح الله (1389) ولایت فقیه: حکومت اسلامی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، چاپ هشتم.
خمینی، روح­الله (1385) صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی (س): (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها)، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، چاپ چهارم.
دهخدا، علی اکبر (1377) لغت­نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوّم.
شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1378) الشواهد الربوبیه، با حواشی حکیم حاج ملاهادی سبزواری، ترجمه علی بابایی، تهران: مولی.
ش‍ی‍رازی، ص‍درال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د (1382) ال‍ش‍واه‍د ال‍رب‍وب‍ی‍ه‌ ف‍ی‌ ال‍م‍ن‍اه‍ج‌ ال‍س‍ل‍وک‍ی‍ه‌‌، ب‍ا ح‍واش‍ی‌ م‍لاه‍ادی‌ س‍ب‍زواری‌، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، ق‍م‌: ب‍وس‍ت‍ان‌ ک‍ت‍اب‌ ق‍م‌ (ان‍ت‍ش‍ارات‌ دف‍ت‍ر ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی).
شیرازی، صدرالدین محمد ابن ابراهیم (1363) ترجمه مفاتیح الغیب، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران: مولی.
طباطبایی، سید محمد حسین (1371) مجموعه مقالات، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج2.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374) ترجمه المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سید محمد حسین (1387) اصول فلسفه و روش رئالیسم (جلد 6 از مجموعه آثار استاد شهید مطهری)، تهران: صدرا، چاپ دوازدهم.
طباطبایی، سید محمد حسین (1388) بدایه الحکمه، ترجمه و اضافات دکتر علی شیروانی، قم: دار العلم، چاپ پانزدهم.
طباطبایی، سید محمدحسین (1390) طریق عرفان (ترجمه و شرح رساله الولایه)، ترجمه و شرح صادق حسن زاده، قم: آیت اشراق، چاپ چهارم.
عشقی، لیلی (1379) زمانی غیر از زمان­ها (امام، شیعه و ایران)، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
فوکو، میشل (1384) ایران: روح یک جهان بی‌روح، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی، چاپ چهارم.
قادری، حاتم (1384) اندیشه­های سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سمت.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365) الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامی، چاپ چهارم.
کندی ادی، سموئیل (1381) آیین شهریاری در شرق، ترجمه فریدون بدره­ای، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
گیدنز، آنتونی (1385) راه‌ س‍وم‌: ب‍ازس‍ازی‌ س‍وس‍ی‍ال‌ دم‍وک‍راس‍ی‌، ترجمه منوچهر صبوری کاشانی، تهران: پردیس دانش.
لفت­ویچ، آدریان (۱۳۸۷) تحولات جدید در علوم سیاسی: یک بازنگری بین‌المللی در دستاوردها و دورنماها، ترجمه احمد موثقی، تهران: میزان.
مطهری، مرتضی (1385 الف) عرفان (جلد 23 از مجموعه آثار استاد شهید مطهری)، تهران: صدرا، چاپ سوّم.
مطهری، مرتضی (1385 ب) آزادی معنوی (جلد 23 از مجموعه آثار استاد شهید مطهری)، تهران: صدرا، چاپ سوم.
مطهری، مرتضی (1387) شرح اصول فلسفه و روش رئالیسم (جلد 6 از مجموعه آثار استاد شهید مطهری)، تهران: صدرا، چاپ دوازدهم.
معین، محمد (1386) فرهنگ فارسی معین (یک جلدی)، تهران: فرهنگ­نما.
مهدوی کنی، محمدسعید (1387) «مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره 1، صص 199-230.
مولوی بلخی، جلال­الدین محمد بن محمّد (1348) فیه ما فیه، با تصحیح و حواشی بدیع الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
وست، ویلیام (1388) روان درمانی و معنویت، ترجمۀ شهریار شهیدی و سلطانعلی شیرافکن، تهران: رشد.
ولایتی، علی­اکبر (1389) نقش شیعه در فرهنگ و تمدن ایران و اسلام، فیلسوفان و متکلمان (بخش اوّل)، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
وولف، دیوید ام. (1386) روانشناسی دین، ترجمه محمّد دهقانی، تهران: رشد.
های، کالین (1385) درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی، تهران: نشر نی.
همیلتون، پیتر (1379) تالکوت پارسونز، ترجمه احمد تدیّن، تهران: هرمس.
Heywood, Andrew (2002) politics, London: Palgrave, second edition.